Is ollamh é an tOllamh Nollaig Mac Congáil (B.A., Ph.D.) in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh ó 1974 i leith, agus bhí sé ina Dhéan ar Dhámh na nDán ansin ó 1994 go dtí 2000. Is as Doire ó dhúchais dó agus fuair sé a chuid oideachas ollscoile ar Ollscoil na Ríona, Béal Feirste. Tá leabhar is fiche curtha in eagar nó scríofa aige, sa bhreis ar na scórtha alt.
Bhí an t-ádh dearg orainn i mí na Feabhra 2019 go raibh an tOllamh Mac Congáil in ann a bheith linn le haghaidh léachta poiblí a thabhairt ar Chonradh na Gaeilge. Le linn an léachta, chlúdaigh an tOllamh Mac Congáil réimse leathan de stair na heagraíochta; stair na heagraíochta, an gá leis an eagraíocht féin a chur ar bun agus na daoine a bhí ar thús cadhnaíochta i mbunú na heagraíochta seo. Luaigh an tOllamh Mac Congáil fosta an tábhacht atá le sean-pháipéir nuachta na tréimhse sin chun léargas guí a fháil ar na gnéithe éagsúla den stair.
Tá an léacht iomlán ar fáil thíos, agus arís gabhaimid buíochas leis an Ollamh Nollaig Mac Congáil as scoth an léachta a chur ar siúl dúinn.